Oier Lazkano bleef lang onder de radar, dus hoe werkt een bloedpaspoort? "Als trajectcontrole in het verkeer"

In dit artikel:

Wielrenner Oier Lazkano is voorlopig geschorst nadat in zijn biologische gegevens afwijkende bloedwaarden werden vastgesteld die al sinds 2022 opvielen. Professor Peter Van Eenoo, hoofd van het Gentse antidopinglabo, legt uit waarom zo’n zaak vaak lang duurt, hoe het bloedpaspoort werkt en of een nieuw team daar zicht op had kunnen krijgen.

Er bestaan meerdere “paspoorten”: voor steroïden in urine, steroïden in bloed, groeihormoonmarkers en het bloedpaspoort. Het bloedpaspoort registreert over tijd bepaalde bloedparameters en signaleert wanneer schommelingen buiten verwachte grenzen vallen. Grote variaties kunnen wijzen op middelen als epo, maar leiden niet altijd direct tot een positieve laboratoriumtest; het profiel kan op zichzelf al aanleiding geven tot een onderzoek.

Het onderzoeksproces is zorgvuldig en gelaagd. Wanneer een grenswaarde overschreden wordt, analyseert een expert het dossier. Als die expert vermoedt dat er sprake is van doping, volgt een blind oordeel van twee extra onafhankelijke experts. Als ook zij dezelfde conclusie trekken, wordt er een formele paspoortzaak opgestart; de drie experten komen samen en de atleet krijgt nadien de kans om bijkomende uitleg of gegevens aan te reiken. Van Eenoo benadrukt dat in ongeveer de helft van de initiële gevallen de eerste bevinding uiteindelijk wordt ingetrokken, maar dat de zaken die wél door de commissie gaan meestal standhouden doordat drie experten onafhankelijk tot dezelfde opinie komen.

De langere doorlooptijd komt doordat men alternatieve verklaringen wil uitsluiten en voldoende longitudinale data wil verzamelen — bijvoorbeeld om na te gaan of een atleet altijd sterk reageert op hoogtestages. Van Eenoo vergelijkt het paspoort met trajectcontroles in het verkeer: het detecteert trends over tijd en vult daarmee de individuele testen aan.

Door privacyregels kunnen organisaties als de UCI of WADA paspoorten niet zomaar vrijgeven. Teams kunnen echter wel zelf bij hun renners de paspoorten opvragen en laten beoordelen; of Red Bull‑Bora‑Hansgrohe dat gedaan heeft, is onbekend. Volgens Van Eenoo zijn de paspoorten vandaag schoner en zijn de schommelingen minder groot dan vroeger.